สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอตะกั่วทุ่ง  

เมืองตะกั่วทุ่ง  ในตำนานเมืองนครศรีธรรมราชเรียกดินแดนแถบนี้ว่า ตะกั่วกลาง สันนิษฐานว่าหมายถึงทุกกลุ่มชุมชนที่มีการขุดแร่ดีบุกในแถบนี้ ซึ่งน่าจะประกอบด้วยเมืองตะกั่วป่า เมืองตะกั่วทุ่ง เมืองกระบุรี เมืองเกาะระ เมืองถลาง ฯลฯ
            บริเวณที่เรียกว่า เมืองตะกั่วทุ่งในสมัยโบราณคือ บริเวณตำบลนาเตย อำเภอท้ายเหมือง และบริเวณอำเภอตะกั่วทุ่งในปัจจุบัน เดิมเมืองนี้ตั้งอยู่บริเวณที่ราบริมทะเลด้านนอก ภายหลังได้แยกไปตั้งเป็นเมืองบางคลี่ ที่ปากน้ำบางคลี เพื่อเป็นสถานีค้าขายกับต่างประเทศ ต่อมาได้มีการย้ายเมืองหลายครั้งโดยย้ายเข้ามาตามคลองบางคลีถึงบ้านนาแฝกข้ามทุ่งหญ้า โดยเอาแม่น้ำนาเตยเป็นเส้นทาง ส่วนเมืองบางคลียังคงตั้งอยู่ที่ปากน้ำบางคลี เป็นเมืองท่าของเมืองตะกั่วทุ่ง
            พ.ศ.๒๓๒๘  พม่าตีเมืองตะกั่วทุ่งแตก ผู้คนจึงอพยพย้ายเมืองที่อยู่ริมทะเลไปรวมกับเมืองที่บางคลี่เป็นเมืองเดียวกัน
            พ.ศ.๒๓๕๒  หลังจากพม่ายกกองทัพมาตีหัวเมืองปักษ์ใต้ด้านนอก (ฝั่งทะเลตะวันตก)  ผู้คนจึงพากันอพยพหลบหนีไปอยู่ทะเลด้านในริมอ่าวพังงาที่บ้านกระโสม เมื่อศึกพม่าเสร็จสิ้นลง พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ฯ จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้ตั้งเมืองตะกั่วทุ่งที่บ้านกระโสมและ พระยาโลหะภูมิพิสัย (เจ้าขุนดำ)  เป็นเจ้าเมืองตะกั่วทุ่ง ส่วนราษฎรบางพวกก็กลับมาอยู่ทางบางคลีตามเดิม เพราะเป็นทำเลที่มีแหล่งแร่อุดมสมบูรณ์กว่า จึงปรากฎชื่อในทำเนียบข้าราชการเมืองนครศรีธรรมราชทั้งเมืองตะกั่วทุ่งและเมืองบางคลี
            พ.ศ.๒๓๘๓  เมื่อมีการจัดตั้งหัวเมืองขึ้นใหม่ เมืองตะกั่วทุ่งยังคงตั้งอยู่ที่บ้านกระโสมตามเดิม และเมืองบางคลียังเป็นเมืองที่ขึ้นกับเมืองตะกั่วทุ่งที่กระโสม
            พ.ศ.๒๔๔๐  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ ทรงมีพระบรมราชโองการว่าเมืองพังงากับเมืองตะกั่วทุ่งต่างก็เป็นเมืองเล็ก มีพลเมืองไม่มากทั้งสองเมืองทั้งยังอยู่ใกล้ชิดติดต่อกัน เพื่อให้เป็นการง่ายและสะดวกในการปกครอง จึงให้ยกเมืองตะกั่วทุ่งไปรวมเข้ากับเมืองพังงา ดังนั้นเมืองตะกั่วทุ่งจึงมีฐานะเป็นอำเภอหนึ่งของพังงาตั้งแต่นั้นมา โดยมีหลวงโลหะภูมิพิทักษ์เป็นนายอำเภอคนแรก

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอตะกั่วทุ่งตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอท้ายเหมืองและอำเภอเมืองพังงา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวพังงา
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอถลาง (จังหวัดภูเก็ต)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับทะเลอันดามัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอตะกั่วทุ่งแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 ตำบล 68 หมู่บ้าน ได้แก่

1. ถ้ำ (Tham) 9 หมู่บ้าน 2. กระโสม (Krasom) 8 หมู่บ้าน 3. กะไหล (Kalai) 12 หมู่บ้าน 4. ท่าอยู่ (Tha Yu) 7 หมู่บ้าน 5. หล่อยูง (Lo Yung) 10 หมู่บ้าน 6. โคกกลอย (Khok Kloi) 14 หมู่บ้าน 7. คลองเคียน (Khlong Khian) 8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอตะกั่วทุ่งประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลกระโสม ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกระโสม
• เทศบาลตำบลโคกกลอย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโคกกลอย
• องค์การบริหารส่วนตำบลถ้ำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลถ้ำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกระโสม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกระโสม (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลกระโสม)
• องค์การบริหารส่วนตำบลกะไหล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกะไหลทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าอยู่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าอยู่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหล่อยูง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหล่อยูงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกกลอย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกกลอย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโคกกลอย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองเคียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองเคียนทั้งตำบล

.